Günümüzde kullandığımız ve kullanmakta olduğumuz ürünlerin çoğu mikroplastikler içermektedir
ve biz bu ürünleri kullandıkça etrafımıza, çevremize mikroplastikler saçmaktayız. Hatta görmediğimiz bu tehlikeli kirleticiler içiyor, yiyor ve soluyoruz. Eğer biz bu konunun bilicinde olmazsak çok büyük felaketler ile karşılaşabiliriz. Bunu engellememizin ilk adımı plastik ayak izimizi azaltmak olmalıdır. Evet bu sefer karbon veya su ayakizi değil plastik ayak izimi azaltmalıyız!
Bildiğimiz üzere ülkemiz plastik üretiminde diğer ülkeler arasında üst sıralarda yer alıyor ama ülkece plastiğin kontrollü tüketimi bakımından sınıfta kalmış durumdayız. Halk olarak doğru plastik tüketimi, plastiğin geri dönüşümü konusunda bilgi sahibi ve bunun bilincinde değilken, biz “mikroplastik “ kavramı ile karşılaşıyoruz. Bahsetmiş olduğum mikroplastik kavramı 5 mm’den küçük plastik parçalarıdır. Bu küçük tehlikeli parçacıklar bizim sucul ortamımıza zarar verme potansiyelleri oldukça yüksektir. Bu tehlikeli kirleticiler zaman içerisinde çeşitli faktörler ile yani Uv, rüzgar, canlılar tarafından daha küçük parçalara ayrılıp ikincil mikroplastik olarak karşımıza çıkabiliyorlar. Bunların yanı sıra biz bu mikroplastikleri kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinde oldukça sık kullanmaktayız ve bunun farkında bile değiliz.
|
Şekil1 : Mikroskop altında mikroplastik görünümü |
Mikroplastikler hemem hemen her yerde bulunabilmekte ve bunların başında denizel ortamlar gelmektedir.Örneğin Mersin Körfezinde km2 ‘ de 7 milyon adet mikroplastik olmasına rağmen biz bu kirliliği çıplak göz ile fark edilmiyor.2017 yılında farkına vardığımız bu plastik atık, yaklaşık 700 deniz canlısını kirlilik nedeni ile risk altına almıştır. İnsanlar burada yüzdüklerinde, 1 km’lik bir alan içerisinde 300 plastik parçası yutabilecekleri tespit edilmiştir. Mersin Körfezi’nde 7 ayrı noktada 20’şer dakikalık sürelerde bilimsel kriterlere göre 5mm’den daha küçük plastik atıkları toplanmış ve kirlilik açısından korkunç sonuçlar elde edilmiştir. Hatta bu çalışma uluslararası bilim dergilerinden
Marine Pollution Buulletin’ de yayınlanarak dünyaya duyurulmuştur.
Peki biz bu mikroplastileri nasıl yiyor ve içiyoruz ?
İnsan tüketimine sunulan tuz, midye, balık ürünleri, şeker, bal, bira, soda gibi ve iç-dış hava örneklerinde bu filitrelenmesi oldukça zor olan kirleticilere rastlayabiliyoruz ve bu sebeple beslenme ve solunum yoluyla açıkça maruz kaldığımızı ortaya koymaktadır.
Mikroplastiklerin birçok gıda maddesinde bulunabileceği bildirilmektedir.Bunların en bilineni sofra tuzlarıdır.Örneğin ortalama bir Avrupa Birliği vattandaşı bir yılda sadece midye yiyerek 11.000 adet mikroplastik yeme riski ile karşı karşıyadır.
Plastik ayak izimizi nasıl azaltabiliriz?
Biz bireysel olarak adım atmak için öncelikle plastik ayakizimizi azaltarak işe başlamalıyız ve aşırı plastik tüketiminden kaçınmalıyız doğal ürünlere, malzemelere öncelik vermeliyiz.
- Tek kullanımlık plastik ürünlerden uzak durmalıyız.
- Kişisel bakım ürünleri alırken plastik içermeyen ürünlere yönelmeliyiz.
- Sentetik tekstil ürünleri almak yerine doğal pamuklu ürünler tercih etmeliyiz.
- Plastik ürünler dahil olmak üzere her türlü ürünü kullanırken israftan kaçınmalıyız.
Peki Dünya’da bu durum nasıl?
Aslında bize göre oldukça farklı diyebiliriz çünkü 2018 itibariyle Avrupa ve Amerika’da kozmetik ürünlerinde mikroplastik kullanımı yasaklandı. Bu yasaklanma sonrasında ülkemizde de peeling ürünlerinde mikroplastik kullanımını bıraktığı tespit edildi. Yine Avrupa, Amerika, Avustralya ve Japonya’da kullanılan pet şişelerin geri dönüşümü için halkı teşvik edici kumbaralara yöneldiklerini görmekteyiz.
Yazar: Gamze CİVELEK
Tüm güncel gelişmelerden haberdar olmak için bizi sosyal medyada takip edin...
