ÇEVRE YÖNETİMİ HİZMETLERİ (ÇEVRE MÜHENDİSİ / ÇEVRE GÖREVLİSİ)
Çevre görevlisi: Faaliyetleri sonucu çevre kirliliğine neden olan veya neden olabilecek, 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe giren düzenlemeler uyarınca denetime tâbi tesislerin faaliyetlerinin çevreye ilişkin kanun ve ikincil düzenlemelere uygunluğunu, alınan tedbirlerin etkili olarak uygulanıp uygulanmadığını değerlendiren, çevre mühendisi dışındaki çevre yönetimi hizmeti yeterlik belgesine sahip görevliyi,
Çevre mühendisi: Faaliyetleri sonucu çevre kirliliğine neden olan veya neden olabilecek, 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe giren düzenlemeler uyarınca denetime tâbi tesislerin faaliyetlerinin çevreye ilişkin kanun ve ikincil düzenlemelere uygunluğunu, alınan tedbirlerin etkili olarak uygulanıp uygulanmadığını değerlendiren, çevre yönetimi hizmeti yeterlik belgesine sahip çevre mühendislerini, ifade eder.
Çevre Yönetimi Hizmeti Yeterlik Belgesi;
a) Üniversitelerin çevre mühendisliği bölümü mezunlarına ve çevre mühendisliği, çevre bilimleri veya çevre teknolojileri konularında lisansüstü eğitim almış olanlara, mezuniyet belgeleri ile başvuru yapmaları halinde verilir.
b) En az dört yıllık üniversite mezunu olup, Bakanlık veya mülga Çevre Bakanlığı veya mülga Çevre ve Orman Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatlarının; çevre yönetimi, çevresel etki değerlendirmesi, çevre izni, çevre izin ve lisansı ve çevre denetimi ile ilgili teknik birimlerinde çevreye ilişkin kanun ve ikincil düzenlemeler uyarınca en az beş yıl çalışmış olanlara, durumlarını belgelendirerek başvuru yapmaları halinde, çevre görevlisi olarak çalışabilmeleri için verilir.
c) Üniversitelerin mühendislik bölümlerinden veya fen fakülteleri ve fen edebiyat fakültelerinin fizik, kimya, biyoloji, biyokimya, jeoloji bölümlerinden veya veterinerlik fakültelerinden mezun olanlardan, Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak temel çevre bilimleri ve çevreye ilişkin kanun ve ikincil düzenlemeler konusunda eğitime katılarak, düzenlenecek sınavdan 100 üzerinden 70 ve üzeri puan alarak başarılı olanlara, başvuru yapmaları halinde çevre görevlisi olarak çalışabilmeleri için verilir.
Çevre yönetimi hizmeti alma şartları
(1) Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği ek-1 listesinde yer alan işletmeler; çevre yönetim birimlerini kurmak veya çevre danışmanlık firmalarından çevre yönetimi hizmeti almak zorundadır.
(2) Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği ek-2 listesinde yer alan işletmeler; bir çevre görevlisini veya çevre mühendisini sürekli istihdam etmek veya çevre yönetim birimlerini kurmak veya çevre danışmanlık firmalarından çevre yönetimi hizmeti almak zorundadır.
(3) Belediyeler, il özel idareleri, mahâllî idare birlikleri, organize sanayî bölgeleri, ihtisas organize sanayî bölgeleri, endüstri bölgeleri ve serbest bölgelerin yönetimleri veya bunların iştirakleri, Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği ek-1 listesinde yer alan işletmeler için birinci fıkrada, ek-2 listesinde yer alan işletmeler için ise ikinci fıkrada belirtilen şartları yerine getirmek zorundadır.
(4) Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği ek-1 veya ek-2 listesinde yer alan mevsimlik çalışan işletmelerden, çalışma sürelerini İl Müdürlüğüne onaylatmaları durumunda, işletmenin sadece çalıştığı dönem içinde çevre yönetimi hizmeti almak zorundadır.
(5) İşletme sahipleri veya sorumluları; bünyelerinde görev yapan personelin ayrılması, kurdukları çevre yönetim biriminin iptal edilmesi veya askıya alınması, çevre danışmanlık firmasıyla yapmış oldukları çevre yönetimi hizmeti alımı sözleşmesinin iptal edilmesi durumunda; bu tarihlerden itibaren en geç 30 gün içinde başka bir personel istihdam etmek, çevre yönetim birimi kurmak veya çevre danışmanlık firmasından yeni bir çevre yönetimi hizmeti almak zorundadır.
Mükellefiyetler
Tesis veya faaliyetlerden; "Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin" Ek-1 listesinde yer alan faaliyet veya tesisler, çevre yönetim birimlerini kurmak ya da yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarından Çevre Yönetimi Hizmeti almak, Aynı yönetmeliğin Ek-2 listesinde yer alan tesisler, en az bir Çevre Görevlisi istihdam etmek ya da yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarından çevre yönetimi hizmeti almak veya "çevre yönetim birimi" kurmak, zorundadır.
Organize sanayi bölgeleri yönetimleri bünyesinde, en az bir çevre görevlisinin istihdam edilmesi veya çevre yönetim biriminin kurulması ya da çevre danışmanlık firmalarından çevresel faaliyetlerin yürütülmesi hususunda çevre yönetimi hizmetinin alınması zorunludur. Belediyeler, il özel idareleri ve mahalli idare birlikleri veya bunların iştirakleri, Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan tesis veya faaliyetleri çevresel açıdan yönetmek üzere en az bir çevre görevlisi çalıştırmakla veya çevre yönetim birimi kurmak ya da yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarından çevresel faaliyetlerin yürütülmesi hususunda çevre yönetimi hizmeti almakla yükümlüdür.
Sağlık kuruluşları ve hastanelerden, yatak kapasitesi 20 ve üzerinde olanlar en az bir çevre görevlisi çalıştırmak veya çevre yönetim birimi kurmak ya da yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarından hizmet almakla yükümlüdürler.
(1) Çevre görevlisi ve çevre mühendisinin mükellefiyetleri şunlardır:
a) Çevre yönetimi hizmetlerini çevreye ilişkin kanun ve ikincil düzenlemelere uygun bir şekilde yürütmek, koordine etmek, çevre yönetimi hizmeti çalışmalarını düzenli aralıklarla izleyerek ilgili mevzuatta belirtilen mükellefiyetlerin yerine getirilip getirilmediğini tespit etmek.
b) İşletmeye hizmet vermeye başladığı tarihten itibaren Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği ek-1 listesindeki işletmeler için ayda en az iki adet, Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği ek-2 listesindeki işletmeler için ayda en az bir adet aylık faaliyet raporunu hazırlamak, bu raporları aylık çalışma takviminde belirtilen tarihten itibaren 15 gün içinde işletme sahibine veya sorumlusuna sunmak.
c) İşletmeye hizmet vermeye başladığını gösteren hizmet alımı sözleşmesi tarihinden itibaren 30 gün içinde ve sözleşme tarihini takip eden her 12 ay içinde ise en az bir adet olmak üzere işletmenin genel durumunu kapsayacak şekilde iç tetkik raporunu hazırlayarak işletme sahibine veya sorumlusuna sunmak.
ç) İşletmeye hizmet vermeye başladığını gösteren hizmet alımı sözleşmesi tarihinden itibaren 90 gün içinde ve sözleşme tarihini takip eden her 12 ay içinde ise en az bir adet olmak üzere, çevreye ilişkin kanun ve ikincil düzenlemeler ile ilgili işletme çalışanlarının ve sorumlularının en az yüzde 60’ına eğitim vererek eğitime katılım tutanaklarını düzenlemek.
d) İşletme çalışanlarına ve sorumlularına yönelik düzenlenecek eğitimleri, işletmenin faaliyet gösterdiği sektöre, üretim yöntemine, çevresel etkilerine ve tabi olduğu çevreye ilişkin kanun ve ikincil düzenlemelere uygun olarak yapmak.
e) Mevsimlik çalışan işletmelere, çevre yönetimi hizmeti verilmesi durumunda, işletmenin faaliyette bulunduğu süre içinde en az bir adet iç tetkik raporu hazırlamak ve işletme çalışanlarına ve sorumlularına çevresel konularda eğitim vermek.
f) İç tetkik raporlarını, aylık faaliyet raporlarını ve eğitim ile ilgili dokümanları Bakanlıkça belirlenerek ilân edilen formatlara uygun olarak hazırlamak.
g) İşletmede uygunsuzluk tespit edildiğinde, tespit edilen uygunsuzluğu aylık faaliyet raporunda belirtmek, işletme sahibine veya sorumlusuna uygunsuzluğun giderilmesi için önerilerde bulunarak uygunsuzluğun giderilip giderilmediğinin takibini yapmak, uygunsuzluğun giderildiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılan işlem ve uygunsuzluğun giderilmesine ilişkin sonucu aylık faaliyet raporuna yazmak.
ğ) İşletmenin Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği uyarınca alması gerekli çevre izni veya çevre izin ve lisans belgelerinin alınması ve bu belgelerin yenilenmesi çalışmalarını yürütmek.
h) İşletmenin çevreye ilişkin kanun ve ikincil düzenlemeler uyarınca yapılması gereken beyan ve bildirimlerini belirtilen formatta, zamanında ve eksiksiz olarak yapmak.
ı) Yetkili makam tarafından istenecek bilgi ve belgeleri belirtilen formatta, zamanında ve eksiksiz olarak sunmak.
i) Yürüttüğü bütün çalışmaları imzalı belgeler halinde, işletmeye hizmet verdiği sürece işletmede muhafaza etmek ve bu süre içinde yetkili makam tarafından istendiğinde sunmak.
j) Yetkili makam tarafından yapılacak plânlı veya haberli denetimler sırasında işletmede hazır bulunmak ve istenen bilgi ve belgeleri sağlamak.
k) İşletme ile ilgili öğrendikleri ticarî sır mahiyetindeki bilgileri saklı tutmak.
(2) Çevre yönetim birimlerinin mükellefiyetleri şunlardır:
a) Kendisi ile aynı vergi numarasına sahip işletmelerine çevre yönetimi hizmeti vermek.
b) Bu maddenin birinci fıkrasında yer alan iş ve işlemlerin yerine getirilmesini sağlamak.
c) Personelin günde bir işletmeden fazla olmayacak şekilde çevre yönetimi hizmeti vermesini sağlamak.
ç) Personelin işe başlaması veya ayrılması durumunda 30 gün içinde gerekli değişikliği sistem üzerinden yapmak.
d) 6 ncı maddenin ikinci fıkrasında belirtilen şartların sağlanamaması hâlinde 30 gün içinde söz konusu şartları sağlamak.
e) Personelin, Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği ek-1 listesinde yer alan işletmelerin her biri için iki puan, ek-2 listesinde yer alan işletmelerin her biri için bir puan olmak üzere en fazla 16 puana eşdeğer işletmeye hizmet vermesini sağlamak.
f) Personelin izin veya rapor alması halinde, bu personel üzerindeki işletmelere 16 puanı aşmayacak şekilde diğer personeller tarafından çevre yönetimi hizmeti verilmesini sağlamak veya bu işletmeler için ilave personel istihdam etmek.
g) Personelin hizmet vereceği işletmelere ilişkin aylık çalışma takvimini hazırlamak ve bir önceki ayın yirminci günü ile son günü arasında sistem üzerinden bildirmek.
ğ) Çevre yönetimi hizmeti verdiği işletmeler için hazırlamak zorunda olduğu bilgi, belge ve raporların aslını işletmede, bir örneğini elektronik veya fizikî olarak çevre yönetim biriminde beş yıl muhafaza etmek.
(3) Çevre danışmanlık firmalarının mükellefiyetleri şunlardır:
a) Bu maddenin birinci fıkrasında yer alan iş ve işlemlerin yerine getirilmesini sağlamak.
b) Personelin günde bir işletmeden fazla olmayacak şekilde çevre yönetimi hizmeti vermesini sağlamak.
c) Koordinatörlerin en fazla sekiz puana eşdeğer işletmeye çevre yönetimi hizmeti vermesini sağlamak.
ç) Personelin, Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği ek-1 listesinde yer alan işletmelerin her biri için iki puan, ek-2 listesinde yer alan işletmelerin her biri için bir puan olmak üzere en fazla 16 puana eşdeğer işletmeye hizmet vermesini sağlamak.
d) Personelin izin veya rapor alması halinde, bu personel üzerindeki işletmelere 16 puanı aşmayacak şekilde diğer personeller tarafından çevre yönetimi hizmeti verilmesini sağlamak veya bu işletmeler için ilave personel istihdam etmek.
e) Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği ek-1 listesine giren işletmelere çevre yönetimi hizmeti verecek çevre görevlisi veya çevre mühendisinin en az üç yıl ve üzeri mesleki tecrübeyi haiz olmasını sağlamak.
f) İşletmeler ile hizmet alımı sözleşmesinin yapılması veya feshedilmesi durumunda en geç 30 gün içinde sistem üzerinden bildirmek.
g) Personelin hizmet vereceği işletmelere ilişkin aylık çalışma takvimini hazırlamak ve bir önceki ayın yirminci günü ile son günü arasında sistem üzerinden bildirmek.
ğ) Çevre yönetimi hizmeti verdiği işletmeler için hazırlamak zorunda olduğu bilgi, belge ve raporların aslını işletmede, bir örneğini elektronik veya fizikî olarak firmada beş yıl muhafaza etmek.
h) Personelin firmada işe başlaması veya ayrılması durumunda 30 gün içinde gerekli değişikliği sistem üzerinden yapmak.
ı) 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen şartların sağlanamaması hâlinde 30 gün içinde söz konusu şartları sağlamak.
i) Firmaların devredilmesi ve ortaklarının değişmesi halinde, değişikliğin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlandığı tarihten itibaren 30 gün içinde sistem üzerinden bildirmek.
j) Unvan ve adres değişikliği halinde, değişikliğin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlandığı tarihten itibaren 30 (otuz) gün içinde yeniden yeterlik belgesi başvurusu yapmak.
k) Kendisi ile aynı vergi numarasına sahip işletmelere çevre yönetimi hizmeti vermemek.
l) Çevre yönetimi hizmeti verilen işletmelerin çevreye ilişkin kanun ve ikincil düzenlemeler uyarınca yaptırmakla yükümlü oldukları ölçüm ve analiz hizmetlerini, firmanın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde adı bulunan kişiler tarafından kurulan laboratuvarlara yaptırmamak.
m) Firmanın ve çevre yönetimi hizmeti verdiği işletmelerin iletişim adreslerinde yapılan değişiklikleri 30 gün içinde sistem üzerinde güncel hale getirmek.
n) Personelin Bakanlık tarafından yapılacak veya yaptırılacak, çevreye ilişkin kanun ve ikincil düzenlemeler ile ilgili eğitimlere katılmalarını sağlamak.
(4) Koordinatörün mükellefiyetleri şunlardır:
a) Bu maddenin birinci ve üçüncü fıkralarında sıralanan mükellefiyetlerin faal, doğru ve zamanında yürütülmesi için gerekli organizasyonu yapmak ve koordinasyonu sağlamak.
b) Çevre görevlilerinin veya çevre mühendislerinin hazırladığı iç tetkik raporlarını incelemek, değerlendirmek ve imzalamak.
c) İşletmelere atanan üç yıldan az mesleki tecrübeyi haiz çevre görevlileri veya çevre mühendisleri ile birlikte iç tetkik ve eğitim çalışmalarına katılmak.
(5) İşletmelerin mükellefiyetleri şunlardır:
a) Çevre görevlisinin veya çevre mühendisinin faal bir şekilde çalışması için gerekli araç, gereç ve uygun çalışma mekânını sağlamak ve bu hususta gerekli düzenlemeleri yapmak.
b) Aylık faaliyet raporları, iç tetkik raporları ve eğitim dokümanları başta olmak üzere çevre yönetimi hizmetine ilişkin bilgi, belge ve raporları dosya halinde en az beş yıl süre ile muhafaza etmek.
c) İşletmede uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda uygunsuzluğu gidermek.
ç) Bünyesinde görev yapan çevre görevlisinin veya çevre mühendisinin ayrılması, kurduğu çevre yönetim biriminin iptal edilmesi veya askıya alınması, çevre danışmanlık firmasıyla yapmış olduğu çevre yönetimi hizmeti alımı sözleşmesinin iptal edilmesi durumunda, en geç 30 gün içinde yeniden çevre yönetimi hizmeti almak ve bu süre içinde çevre kirliliğine neden olmamak ve bu yönetmeliğin yükümlülüklerini yerine getirmek için gerekli tedbirleri almak.
d) İşletmede görev yapan çevre görevlisinin veya çevre mühendisinin Bakanlık tarafından yapılacak veya yaptırılacak 2872 sayılı Çevre Kanunu ve çevreye ilişkin diğer kanunlar ile bunlara ilişkin ikincil düzenlemelere ait eğitimlere katılmasını sağlamak.
Başvuruların yapılması ve değerlendirilmesi
(1) Bu Yönetmelik uyarınca Bakanlığa yapılacak başvurular elektronik veya mobil imza ile sistem üzerinden yapılır ve aşağıdaki belgeler istenir:
a) Çevre yönetimi hizmeti yeterlik belgesi başvurusunda;
1) Eğitim durumunu gösteren lisans veya lisansüstü mezuniyet belgesi,
2) Sistem üzerinden doldurulan başvuru formu,
b) Çevre yönetim birimi başvurusunda;
1) Sistem üzerinden doldurulan başvuru formu,
c) Çevre danışmanlık firması başvurusunda;
1) Firmanın çevre ile ilgili mühendislik, müşavirlik, araştırma geliştirme, etüt, fizibilite, proje, rapor, eğitim ve benzeri konularda çalıştığını gösteren Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi,
2) Sistem üzerinden doldurulan başvuru formu.
(2) Başvurular 20 gün içinde değerlendirilir.
(3) Başvuruda eksik bilgi ve belge olması durumunda eksikliklerin 15 gün içinde tamamlanması istenir, tamamlanmaması hâlinde başvuru reddedilir.
(4) Sistem üzerinden sunulan belgelerin doğruluğu hakkında tereddüt oluşması hâlinde Bakanlık asıllarını isteyebilir.
(5) Yeterlik belgeleri elektronik ortamda verilir ve geçerlik süresi dört yıldır.
(6) Başvuru formunda ve sunulan bilgilerde meydana gelecek değişiklikler, değişiklik tarihinden itibaren 30 gün içinde sistem üzerinden güncel hale getirilir.
Çevre mühendisi ve çevre görevlisi eğitimi ve sınavı
(1) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) veya (b) bentleri kapsamında yeterlik belgesi alacaklardan eğitim ve sınav şartı aranmaz.
(2) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında yeterlik belgesi alacakların temel çevre bilimleri ve çevreye ilişkin kanun ve ikincil düzenlemeler konusunda yapılacak eğitim ve sınava katılmaları zorunludur. Bu sınavdan 100 üzerinden 70 puan ve üzeri alanlar başarılı sayılır. Bu kişiler çevre görevlisi olarak çalışabilmeleri için çevre yönetimi hizmeti yeterlik belgesini almaya hak kazanır.
(3) Sınav içeriği Bakanlıkça belirlenir.
(4) Sınav Bakanlığın belirlediği usul ve esaslar çerçevesinde, Bakanlıkça yapılır veya yaptırılır.
(5) Çevre görevlisi sınavı sonuçları ilân edildiği tarihten itibaren bir yıl geçerlidir.
İlgili Konular;
- E-Yeterlik Yazılımı Yardım Dokümanı