rielli kasim banner 1

solarex 400x85

solar storage banner

nextgen banner

Göçmediler, Kurtardılar

gocmedilerkurtardilar09Dünyada sadece Van'ın Gürpınar ilçesinde yetiştirilen ve Türkiye'nin önemli gen kaynakları arasında yer alan Norduz koyununun nesli, bölgeden göç etmeyen tek köy sayesinde yok olmaktan kurtuldu.
Van'da 1990-1996 yıllarında güvenlik nedeniyle Van'ın Gürpınar ilçesine bağlı Norduz bölgesinde bulunan çok sayıda köy ve mezra halkı başka illere göç etti. Tarım ve hayvancılıkla geçinen bu aileler, ellerindeki hayvanları satarak, kent merkezlerine yerleşti.

Dünyada sadece Norduz bölgesinde yetiştirilen, eti, sütü ve diğer özellikleri bakımından diğer koyunlara göre daha kaliteli verim elde edilen Norduz koyunu, bu köylerde yaşayan halkın göç etmesiyle yok olma tehlikesi altına girdi.

Bölgede sayısı fazla olan ancak göç sırasında satılan Norduz koyunu, göç etmeyen tek köy olan Gürpınar'a bağlı Geçerli köyü halkı sayesinde neslini koruyabildi.

Köy muhtarı Enver Ertaş, köyde şu anda yaklaşık 500 adet Norduz koyunu bulunduğunu, bunun 200'ünün Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü tarafından uygulanan ''Gen Kaynaklarının Yerinde Korunması'' projesi kapsamında koruma altına alındığını belirtti.

Bu koyunlardan, diğer koyun türlerine göre yüksek kalitede verim elde edildiğini anlatan Ertaş, koyunun sadece Norduz bölgesinde yetiştirildiğini bu nedenle kendileri için özel ve önemli olduğunu ifade etti.

Bölgede güvenlik nedeniyle yıllar önce çok sayıda köyün başka yerlere göç ettiğini anlatan Ertaş, ''herkes elindeki Norduz koyununu satarak kentlere, büyükşehirlere yerleşti. Sadece biz göç etmedik. Karakolun yakınında bulunmamızdan dolayı hayvanlarımızdan ve köyümüzden ayrılmadık. Biz de göç etmiş olsaydık şu anda Norduz diye bir koyun türü olmayacaktı'' dedi.

O dönemde ellerinde kalan çok az sayıda Norduz koyunu ile geçimlerini sağlamaya çalıştıklarını vurgulayan Ertaş, her yıl sayının arttığını ve şu anda köy halkına ait 500 adet Norduz koyunu bulunduğunu ifade etti.

Bölgeden göç eden ailelerin yeniden köylerine dönmeye başladığını anlatan Ertaş, bu ailelere de yeniden Norduz koyunu verildiğini belirtti.

300 YILLIK GEÇMİŞE SAHİP NORDUZ KOYUNU

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet Bingöl, Gürpınar ilçesinde Norduz olarak adlandırılan bölgede yetiştirilen bu koyun türünün, Akkaraman ırkının bir alt ırkı olduğunu söyledi.

İklim ve topografik yapısı ile zengin bitki kompozisyonu ve bol su kaynaklarına sahip olması nedeniyle Norduz koyununun sadece bu bölgede yetiştiğini anlatan Yrd.Doç.Dr. Bingöl, ''Bu koyun bölgede yaklaşık 300 yıllık bir geçmişe sahiptir. 1980'li yıllara kadar ülkenin çeşitli yerlerinden özellikle Trakya'dan gelen mandıra sahiplerince büyük ilgi gördüğü bilinmektedir'' dedi.

Norduz koyununun, diğer koyun türlerine göre, canlı ağırlığı ve süt veriminin yüksek olduğunu, daha iri ve uzun yapısı nedeniyle hayvan pazarında yüksek fiyata alıcı bulduğunu anlatan Yrd.Doç.Dr. Bingöl, yapılan bir tez araştırmasında bölgede 2008 yılı itibarıyla yaklaşık 12 bin Norduz koyunu bulunduğunu ifade etti.

Yrd.Doç.Dr. Bingöl, geçmiş yıllarda güvenlik nedeniyle birçok köyün boşalması, yetiştiricilerin koyunculuğu bırakması ve bölgede kontrolsüz melezlenmenin uygulanması nedeniyle Norduz koyunu sayısında gün geçtikçe azalma görüldüğünü belirterek, ''Bu ırkın yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaması için Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğünce hazırlanan Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarını Koruması Projesi kapsamında, 2007 yılından beri bu koyun türü, yetiştirildiği ilde koruma altına alınmıştır'' diye konuştu.
Pin It

Destekleyenler

Welcome in the demo